Zdjęcia kuchni
Platycodon (rozwar wielkokwiatowy) - uprawa, wymagania i pielęgnacja
Rozwar wielkowiatowy (Platycodon) to roślina o niezwykle delikatnych i pięknych kwiatach, które zdobią ogrody i balkony. Jego uprawa nie jest trudna, a sam rozwar świetnie radzi sobie w polskim klimacie. Sadząc roślinę we własnych ogrodzie, można zyskać niezwykły wygląd i ciekawy akcent aranżacyjny pomiędzy innymi bylinami. Jest łatwy w uprawie i nie ma dużych wymagań pielęgnacyjnych, dlatego sprawdzi się nie tylko dla doświadczonych ogrodników, ale również amatorów.
- Pochodzenie rośliny i wygląd
- Uprawa rozwaru wielkowiatowego
- Odmiany rozwaru wielkowiatowego
- Rozmnażanie rośliny
- Właściwości lecznicze i zastosowanie rozwaru wielkowiatowego
Pochodzenie rośliny i wygląd
Rozwar wielkokwiatowy to roślina z rodziny dzwonkowatych pochodząca z rejonów wschodniej Azji. Pomimo pochodzenia świetnie radzi sobie w klimacie naszego kraju, a także nie wykazuje dużych potrzeb pielęgnacyjnych. Występuje w Chinach, Korei, Japonii, Syberii i Mongolii. W celach ozdobnych hoduje się ją w Europie oraz Ameryce Północnej i Południowej.
Kwitnie na początku lata, aż do września, a kwiaty układają się na szczytach pędów, przyjmując kształt dzwonków o dość dużych rozmiarach (ich średnica może wynosić nawet 5 cm). Kwiaty występują pojedynczo, a w zależności od odmiany przyjmują kolor biały, lekko różowy, błękitny i niebieski. Platycodon posiada również liście o lancetowatym kształcie i ząbkowanych brzegach. Dzięki temu, w połączeniu z pięknymi kwiatami, prezentuje się tak wyjątkowo.
Co istotne, nazwa rośliny pochodzi od sposobu rozwoju kwiatu. Tworzy zielone pączki, które pęczniejąc, rozwijają kwiat. W ogrodzie świetnie prezentuje się na trawniku lub na rabatach. Idealnie komponuje się z dzwonkami, liliowcami, goździkami i iglakami w karłowatych odmianach, a także innymi kwiatami w pastelowych barwach. Nadaje się również jako kwiat cięty do wazonu. Rozwar jest również chętnie uprawniany na skalniakach, w donicach na tarasach i balkonach. W Azji, skąd wywodzi się ta roślina, jest uważana za jadalną i zalicza się ją do roślin zielarskich. Stosuje się ją na przeziębienie w postaci likierów i naparów ziołowych. Rozwar to także roślina miododajna. Jest pełna pyłku, dlatego wabi owady.
Ciekawostką jest że rozwar ma wiele nazw, są to: chinese bellflower, balloon flower, kikyou oraz jie geng.
Uprawa rozwaru wielkowiatowego
Platycodon świetnie odnajduje się na glebach przepuszczalnych o obojętnym odczynie pH i umiarkowanej wilgotności. Najlepiej sadzić go w miejscach półcienistych. Koniecznie należy unikać miejsc o dużym zacienieniu, a także gleb gliniastych i torfowych, w których rozwar zgnije już pierwszej zimy. Pielęgnacja rośliny jest łatwa, gdyż nawet susza, nie jest w stanie zniszczyć rośliny. Wszystko za sprawą korzenia, który magazynuje wodę i pozwala przetrzymać dużą suszę. Platycodon nie lubi ciężkich gleb, a także nadmiernej wilgoci. Jest odporny na choroby i szkodniki. Jedyne czego należy pilnować to ślimaki, które trzeba zwalczać, aby pozwolić roślinie na swobodny wzrost i uniknąć obgryzionych liści oraz innych zniszczeń. Nawożenie powinno być umiarkowane, najlepiej wiosną nawozem wieloskładnikowym o przedłużonym działaniu lub kompostem. Roślina ta wykazuje umiarkowaną mrozoodporność, dlatego na zimę powinno się osłaniać ją warstwą ściółki, szczególnie w sytuacji braku śniegów, niezależnie od regionu w którym mieszkamy.
Wśród zabiegów pielęgnacyjnych, konieczne jest przycinanie. Zaraz po kwitnieniu, jesienią warto skrócić pędy o 10 cm. Wiosną powinno się usuwać uszkodzone lub chore części rośliny. Również w czasie kwitnienia, należy usuwać przekwitłe kwiaty, dzięki temu pobudza się roślinę do obfitszego kwitnienia. Ważne, aby zabieg ten wykonywać w rękawiczkach, gdyż roślina wydziela sok mleczny, który lepi ręce i mocno brudzi. Uprawa tej rośliny jest dość prosta, dlatego jest polecana zarówno dla doświadczonych ogrodników, jak i tych początkujących.
Należy pamiętać, że jesienią rozwar wielkokwiatowy zasusza swoją nadziemną część, a korzeń zostaje w ziemi. Dlatego prowadząc pracę pielęgnacyjne wiosną np. przekopywanie czy grabienie, należy uważać, aby go nie zniszczyć.
Odmiany rozwaru wielkowiatowego
Rozwar wielkokwiatowy występuje w wielu atrakcyjnych odmianach, dzięki temu świetnie sprawdza się w wielu ogrodach, a także może być hodowany w donicach na balkonie. Wśród odmian wyróżnić można:
- Astra White - odmiana karłowa o białych kwiatach. Jej wysokość sięga około 30-40 cm.
- Astra Double Blue - odmiana karłowa o półpełnych i ciemnoniebieskich kwiatach. Osiąga wysokość około 30 cm.
- Astra Pink - odmiana karłowa o jasnoróżowych kwiatach i wysokości 30 cm.
- Hakone White - białe kwiaty półpełne. Wysokość rośliny osiąga 50 cm.
- Hakone Blue - ciemnoniebieskie i półpełne kwiaty. Roślina osiąga wysokość do 60 cm.
- Fuji Pink - bladoróżowe o ciemnych żyłkach, wysokość dochodzi do 50 cm.
- Fairy Snow - białe, pojedyncze kwiaty z niebieskimi żyłkami o wysokości 30 cm.
Rozmnażanie rośliny
Sadzenie rozwaru wielkowiatowego, najczęściej odbywa się poprzez zakup gotowych sadzonek w sklepach ogrodniczych. Można również nabyć nasiona rośliny i wysiać je od marca do maja do inspektu. Dopiero we wrześniu należy przesadzić je do gruntu. Powinno się unikać przesadzania i dzielenia mocno rozwiniętych roślin, gdyż podczas wykopywania można łatwo uszkodzić system korzeniowy. Przesadzenie zwykle kończy się złamaniem korzeni, które gniją i niszczą w ten sposób roślinę.
Pamiętajmy, że wybierając miejsce sadzenia, trzeba dobrze przemyśleć nasadzenia, gdyż tak, jak zostało wspomniane roślina ta nie znosi przesadzania.
Właściwości lecznicze i zastosowanie rozwaru wielkowiatowego
Rozwar wielkowiatowy w medycynie chińskiej uważany jest za roślinę leczniczą, którą stosuje się na infekcje górnych i dolnych dróg oddechowych. Świetnie nawilża gardło, działa wykrztuśnie, a dodatkowo łagodzi stany zapalne. Roślina ta polecana jest również w gruźlicy, astmie i przewlekłym nieżycie nosa. Dodatkowo substancję zawarte w korzeniu świetnie rozrzedzają wydzielinę w drogach oddechowych, dzięki temu hamują odruch kaszlu, a także działają przeciwzapalnie.
Korzeń rozwaru to bogactwo składników aktywnych, które są chętnie wykorzystywane w farmakologii. Liczne badania wykazały silny wpływ na stymulowanie układu odpornościowego, a także właściwości przeciwnowotworowe. Zmniejsza przerzuty nowotworu, a dodatkowo wykazuje działanie przeciwcukrzycowe. Stosowanie rozwaru pozwala na zmniejszenie poziomu glukozy we krwi, a także spadek masy ciała. Saponiny zawarte w rozwarze wielkowiatowym świetnie chronią wątrobę, szczególnie przed szkodliwym wpływem alkoholu. Hamują działanie wolnych rodników, które uszkadzają wątrobę. Rozwar poprawia również mikrokrążenie w wątrobie.
Platycodon jest również chętnie stosowany w kosmetyce. Wykorzystuje się go do produkcji kremów poprawiających napięcie skóry, gdyż ma działanie przeciwutleniające i zapobiega utratom wody w skórze.
- Platycodon to prosta w uprawie roślina miododajna z rodziny dzwonkowatych osiągająca 40-80cm (odmiany karłowate osiągają do 20cm).
- Kwitnienie od początku lata do września.
- Stanowisko: półcieniste o glebie przepuszczalnej o obojętnych pH i średniej wilgotności. Należy unikać nadmiernej wilgoci oraz torfowych i gliniastych gleb by roślina nie zgniła.
- Odporny na choroby i szkodniki.
- Przycinanie po okresie kwitnienia skracając pędy o około 10cm.
